Humborch

(Nochgschiggd worre vun Humborch)


Humborch is e Schdad im Saaland wo so Schdigga 44.000 Lait wohne. Es is die Graisschdad vum Saapalz-Grais unn Sidz vun de saalännisch Unniglinigg. In Humborch schwedze die Laid saapälzisch das is e saalännischer Dialekd, nóóm Pennsilweenisch waaschains de wichdischde Pälza Dialegd außahalb vum Kärnland. Uff hochdeidsch häßd de Ord Homburg.

Wappe Daitschlandkard
Wappe vun de Schdad Humborch
Homburg
Daitschlandkard, Position vun de Schdad Humborch vorghowe
49.3166666666677.3333333333333233Koordinaten: 49° 19′ N, 7° 20′ O
Basisdate
Dialekt: Rhoinfrängisch
Hääptvariant: Pälzisch
Rechionalvariant: Saapälzisch
Bunnesland: Saarland
Landkrääs: Saapalz-Grais
Heche: 233 m ü. NHN
Fleche: 82,6 km²
Aiwohner: 43.569.
Bevelkerungsdicht: 527 Eiwohner je km²
Boschtläätzahle: 67346, 66424
Voawahle: 06841,
06848 (Ehnedd, Werschwiller)
Kfz-Kennzääche: HOM
Gmäändschlüssel: 10 0 45 114
Schdadgliderig: 9 Schdaddeel
Adress vun de
Schdadvawaltung:
Am Forum 5
67346, 66424 Homburg
Websait: www.homburg.de
Owerbojemeschder: Rüdiger Schneidewind (SPD)
Laache vun de Schdad Humborch im Saaland
Kard
Kard
Sangt-Mischaels-Kärch


Geographischi Lache Schaffe

Humborch leid im Oschde vum Saaland an de Ausläifer vum Pälzerwald. Die weschdliche Schdaddeel Ehnedd, Beede, Schwazebach, Schwazeagger, Werschwiller un Ingwiller leie im bzw. am Dal vun de Blies. De deelweis vewende Namenszusadz „(Saa)“ (manchmol ah: „Humborch/Saa“) is kenn offizieller Beschdanddeel vum Schdadname und bedeid ned, dass Humborch am Fluss Saa leid, sonnern is e Korzbezeichnung fa es Saagebied. Bis korz nom erschde Weltgrich war die gängiche Lachebezeichnung Humborch (Palz). Die nordweschdliche Deel vum Schdadgebied leie in de groß weschdpälzisch Moorniederung, em Landschduhler Bruch, das sich iwwer 40 Kilomeder vun Schwazebach bis Laudere erschdreggd. De geographisch diefschde Pungd Humborchs med 218 m befind sich beim Abfluss vun de Blies aus em Humborjer Schdadgebied bei Ingwiller. Die hegschd Erhebung is med 382 m die Ehnedder Heh zwischen Kerbrich und Ehnedd.

Schdadgliederung Schaffe

Die Schdad bestehd aus Humborch-Schdad und nein Schdaddeel. Nom Alphabed sin das Beede, Bruchhof-Sandorf, Ehnedd, Errbach, Järschborch, Kerrbrich, Reiskerje, Schwazebach und Werschwiller.

De Schdaddeel Ehnedd däld sich in Ehnedd, Ingwiller, un Schwazeagger. De Schdaddeel Järschborch unerdääld sich in Järschborch, Altbrädefelderhof un Webswiller. Zu Errbach geheere die Ordsdeel Labbedascherhof un Johannishof (Werd a Hingelsbix genennd). Zum Dobbelord Bruchhof-Sandorf geherd de Ortsdeel Echelschäd.

Geschichde Schaffe

Erschde Siedlunge had´s bereids zu de Remerzeid im heidiche Ordsdeel Schwazeagger als wichtichie Schdation an zwee sich kreizende Fernschdroße (Metz – Mainz und Drier – Schdroßborch). An gleicher Schdell soll a e Siedlung vun de Mediomadrigger gewehn sin. Das is allerdings haid umschdridd, besonersch noh Minzfun in de Omgechend.

Die Hohenburch war im 12. Jahhunerd Sidz vun de Grafe vun Humborch. Die han 1330 vum Pälzisch Kurfärschd un daidsche Keenich un reemisch Kaisa Ludwich em Bayer far eïhr Schdad am Fuß vum Schlossberch die Schdadrechde erhall. Noh em Dod vum ledschde Graf im Johr 1449 is die Burch un die Schdad an die Grafe vun Nassau-Saabrigge gefall. Die baude in der zwett Hälfd vum 16. Jahrhunerd die Burch in e Renaissanceschloss om.

In de Reunionszeid had de franzesische Kenich Ludwich XIV. dorch sei Feschdungsbaumeschder Vauban Schloss und Schdad in de Johre 1679 bis 1692 zu erer schdarge Feschdung ausbaue geloss. Die Grundschdrugdur vun de Aldschdad schdammd aus der Zeid. Die Feschdungsanlache sinn 1697 und noh eme Widderuffbau ab 1705 im Jahr 1714 endgildich geschleifd wor. Ab 1981 sinn die indrugsvolle Ruine uff em Schlossberch freigeled und resdaurerd wor. Sie sinn heid e Sehenswirdichkeed uff de Baroggsdroß SaaPalz.

1755 is die Schdad dorch e Gebiedstausch vun de Grafschafd Nassau-Saabrigge zum Herzochdum Palz-Zweebrigge komm. Zwische 1778 un 1788 hat de Herzoch Kal II. Auguschd uff em Bucheberch (em heidiche Kalsberch) bei Humborch Schloss Kalsberch errichde geloß. Im Johr 1779 had er sei Residenz uff de Kalsberch veled. Am 28. Juli 1793 is das Schloss vun franzesische Revolutiondtrubbe zerschderd wor. Bis nom erschde Weldgriech war Humborch also e Dääl vun de Palz, es iss awa nom Griech zum Saagebied komm, welches als Mandadsgebied vum Velgabund unna die Fuchdl vun Frangreich komm un fa die ganze 15 Johr vun de Waimara Rebublig aah dord geblieb is. Aah noom zwedde Weldgriech is es werre beim Saaland geblieb, wie das selbschdännich woor is.

Innrichdunge Schaffe

Humborch had ä guudi un waid bekanndi Unniglinigg. Die is med rund 5500 Beschäffdichde de zweddgreschde Aweddgeber in de Schdad. Auserdemm kann ma dord a Medizin schdudeere. De Uni angegliederd is e Schulzendrum med 11 Schule far Gesundhedsfachberufe. Weiderhin gebds fünf Grundschule, zwee Erweiderde Realschule un drei Gymnasie: Saapalz-Gymnasium, Johanneum und es Chrischdian vun Mannlich-Gymnasium. Es Berufsbildungszendrum BBZ Humborch in de Nähe vum Haubdbahnhof beschdehd aus mehrere Berufsfachschule un Fachowerschule sowie eme Oberschdufegymnasium. Auserdemm gebds noch die Volgshochschul, je e Schul fa Lern un Geischdich Behinerde sowie es Chrischdliche Juchenddorf (CJD) in Schwazebach. Dord kenne behinerde Mensche e beruflichie Erschdausbildung mache.

Induschdrie Schaffe

Humborch is zur Zeid die wichdichschd Induschdrieschdad im Saaland med iwwer 30.000 sozialvesicherungspflichdich Beschäfdichde bei 45.000 Inwohner. Das endsprechd was die Awedsbladzdichde angehd Bundeswaid Bladz 11.

Großbedriewe med Anzahl vun de Beschäfdichde:

  • Bosch, drei Werge/ Bosch Rexroth (6800)
  • Unniglinigg (5500)
  • Ina-Scheffler (2400)
  • Michelin (1300)
  • Gerlach (1000)
  • Karlsberch-Brauerai (700)
  • Dr. Theiss Nadurware (250)
  • Saa Blankstahl (200) das is de klägliche Reschd vumm enschdmols greschde Awetgewwer in Humborch, em Neinkerjer Eisewerk, wo emol weid iwer 4000 Laid geschafd hann.

Sbord Schaffe

  • FC 08 Humborch, Deidscher Amadeirmeschder 1983, 1. Fußball-Bundeslicha 1986–88 und 1989/90, 2. Fußball-Bundeslicha 1984–86, 1988/89 und 1990–95.
  • Saa-Palz Braves, ware e Basgedballmannschafd, die vun de Basgedballabdeilung vum 1. FC Kaiserschlaudere endschdammd un seledschd in de zweed Basgedball-Bundeslicha PRO A geschbield han. Eihr Hemschbiel hanse im Schbordzendrum Errbach ausgedrah. Im Summer 2012 sinn se uffgelesd wor.
  • Humborjer Berchrenne

Sunschdiches Schaffe

Neigriggebach Schaffe

Es Wohnverdel im Dreiegg zwische de Eisebahnlinie noh Saabrigge, de Betschbacher Schdroß un de Saabrigger Schdroß heeßd bei de alde Humborjer inoffiziell Neigriggebach. Es is 1922 dorch die Ahnsiedlung vun Eisebahner, die haubdsächlich vun Kriggebach (in de näh vun Laudere) zugezoh ware, endschdann. Med de insedzend Bauluschd om 1928 is das Verdel erschloß wor. Die Schdroße vum Verdel sin noh Musigger benennd wor, wahrscheinlich weil die Anwohner die musikalisch Dradition aus ehrm Heimadord weider geflechd hann.

Websaide, Lideradur un Qwelle Schaffe

  Commons: Homburg – Sammlung vun Bilder, Video un Audiodataie
  Wikisource: Homburg – Qwelle un Volltegschde