Deng’gfehla Obassung

Dialegd: Schbaimarisch

Midde Deng’gfehla Obassung (uff Englisch Adaptive bias) männdma die Idee, dass sisch Deng’gfehla weschede Ewoluzjion vum menschlische G’hian endwiggeld hawwen. Alla, dass des donn ä Obassung on die Umweld fas bessare Iwwaleewe isch. Donn ded des ganix middem Vaschdond, Iwwalesche, odda änna Woahaid zu due hawwe. Donn deds Deng’gfehla bloß gewwe, um die Koschde fas Iwwlewe glää zu halde unnade Ohnohm, dassma Enschaidunge unna uusichare Bedingunge dreffe muss.

Fehla Management

Schaffe

Nochde Theorie vunde Fehlahondhawung gibds zwee Fehla, wuma unna uusischare B’dingunge mache konn. De easchd ischde falsche Aloam unnde zwedd ische fehlende Aloam. Beim easch dengschd, dass falsch ligschd, obwohl rischdisch bischd unn beim zwedd dengschd, dass rischdisch ligschd, obwohl falsch bischd. Odda gonz onnaschda, än Faijamelda wead beim easchde Fehla Faija melde, obwohls nedd brenne dud unn baim zwedde Fehla weada nix melde, obwohls brenne dud. Koaz heesen die Fehla a de Tipp I und Tipp II Fehla.

Baide Fehlatippe sinn mit Koschde vabunne, wommase machd, abhängisch vunde Situazion. Womma ohnimmd, dassde Tipp I Fehla heare Koschde hodd, alsde Tipp II, donn keends soi, dass inde Ewoluzijon de Tipp I Fehla rauselegdiad worre isch, wail sisch des lohne ded. Awwa des hodd nochde Theorie zua Folsch, dassma mea Fehla vum Tipp II mache ded. Umgekead ded sisch den Tipp II Fehle reduziere, awwa donn de Tipp I Fehla erheeje. Ä Sistäm wead sisch (odda weadma) do’d’noch so oirischde (oig’rischd), dass die Koschde meglischd glää sinn bai Fehla. Do awwa Folgeschäde bai soäm Prozess nedd b’riggsichdischd werre kennen, isch des a bloß ä reldivi Minimierung vun meschlische Koschde duasch Schäde. Uff Fluchhäfe guggdma, dassma daijare zum Baischbiel terrorischdische Agzijone seje unn vahinnare konn, dess donn awwa do’d’zu fiare dud, dassma blind wead fa glääne Eaaignis, wu vunde Laid kumme kennd.

De ewoluzijonär Psischolog D.M. Buss määnd, dass sisch Deng’gfehla baim Mensch endwiggeld hawwe kennden fa Uffgawe, wu

  • s’dreffe vunna Endschaidung wesche z. B. Uusischahaide, wenisch Daade odda varrauschde Singal, wuma awwa vaschdeje muss, schwierisch isch.
  • ä Lesung fa bschdimmde Aade vun Enschaidunge, wu imma widda kummen unn ä Auswiagung uffs Iwwaleewe unn dodmidd die Fiddness inden Menschhaidsgschischd kabd hawwen odda noch imma hawwen.
  • die Kosdchde vunäm vunde Fehla Tippe I unn II, die Koschde vum onnare Tipp dramadisch iwwaschdaischen.

Bischa

Schaffe

Zaidschrifde

Schaffe