Die Biiwl ises grundlehend Buch vum Grischdedum unn hod im sugenannde "Alde Teschdamend" die grundlejende Schrifde vum Judedum. Sie hod zwää Dääl: Ewe dieses Alde Teschdamend un donn es Naiï Tesdamend.

Said aus de Oddhainrisch-Biewel

Allgemänes

Schaffe

Die jiedische Schrifde gheere dezu, wail Jesus vun Nazared, de Grischdus - Χριστός, de Gsalbde - Jude waa un selbad vun sich gsaad hod, doßsa ned kumme wäa fär es Gsedz zu ännäre, sunnan färs zu ärfille, es Judedum is also die Worzl vum Grischdedum.

Endschande is die Biiwl im Vordere Oriend, im Väalauf vun 1200 Joor. Des Wort Biewel (hochdoidsch: Bibel) kummt ausm Griischische vun biblos=Papyrusschdaud.

Uffbau vun de grischdlisch Biewel

Schaffe

Aldes Teschdamend

Schaffe

Pentateuch

Schaffe
  • 1.Mose (Genesis)
  • 2.Mose (Exodus)
  • 3.Mose (Levitikus)
  • 4.Mose (Numeri)
  • 5.Mose (Deuteronomium)

Geschischdsbischa

Schaffe
  • Josua
  • Rischda
  • Rut
  • 1. Samuel (1. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 2. Samuel (2. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 1. Buuch vun de Käänische (3. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 2. Buuch vun de Käänische (4. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 1. Chronik
  • 2. Chronik
  • Esra
  • Nehemia (2. Esra)
  • Tobit (Tobias)
  • Judit
  • Ester + Zusätze
  • 1. Makkabäer
  • 2. Makkabäer

Leerbischa

Schaffe
  • Psalmen
  • Ijob (Hiob, Job)
  • Sprichwörter (Sprüche)
  • Kohelet (Prediger, Ecclesiastes)
  • Hoheslied
  • Weisheit Salomos (Waishait)
  • Jesus Sirach (Ecclesiasticus)

Profeede

Schaffe

„Groß“

  • Jesaja (Isaias)
  • Jeremia (Jeremias)
  • Klagelieder (~ Jeremias)
  • Baruch (inkl. Brief des Jeremia)
  • Ezechiel (Hesekiel)
  • Daniel (+ Zusätze)

„Klää“ (Zwölfprophetenbuch)

  • Hosea (Osee)
  • Joel
  • Amos
  • Obadja (Abdias)
  • Jona (Jonas)
  • Micha (Michäas)
  • Nahum
  • Habakuk
  • Zefanja (Sophonias)
  • Haggai (Aggäus)
  • Sacharja (Zacharias)
  • Maleachi (Malachias)

Naies Teschdamend

Schaffe

Evangelie

Schaffe
  • Matthäus
  • Markus
  • Lukas
  • Johannes

Apostelgschischd

Schaffe

Paulusbriif

Schaffe
  • Römer
  • 1. Korinther
  • 2. Korinther
  • Galater
  • Epheser
  • Philipper
  • Kolosser
  • 1. Thessalonicher
  • 2. Thessalonicher
  • 1. Timotheus
  • 2. Timotheus
  • Titus
  • Philemon
  • Hebräer

Kadolische Briif

  • Jakobusbrief
  • 1. Petrus
  • 2. Petrus
  • 1. Johannes
  • 2. Johannes
  • 3. Johannes
  • Judas

Offebaarung

Schaffe

Je noo Konfession gheere aach nuch unnaschiedlisch viel "Apogrype" middezu, Bischa, wu ned kanonosiad worre sin.

Sunschdiches

Schaffe

Die Biiwl is es Buch midde measchde Iwwasedzunge unde heegschd Ufflaach inde gonze Wäld. Alladings is inde naiere Iwwasedzunge viel vunde Grafd unde Wordgewald vunde ald Luddabiewl värloregonge: " - Word des Härrn - " määnd zwaa es selwe, is awwa doch viel läbbscha als wie "Soo sääd de Härr:"