Biiwl

(Nochgschiggd worre vun Biiwl)

Die Biiwl ises grundlehend Buch vum Grischdedum unn hod im sugenannde "Alde Teschdamend" die grundlejende Schrifde vum Judedum. Sie hod zwää Dääl: Ewe dieses Alde Teschdamend un donn es Naiï Tesdamend.

Said aus de Oddhainrisch-Biewel

Allgemänes Bearbeiten

Die jiedische Schrifde gheere dezu, wail Jesus vun Nazared, de Grischdus - Χριστός, de Gsalbde - Jude waa un selbad vun sich gsaad hod, doßsa ned kumme wäa fär es Gsedz zu ännäre, sunnan färs zu ärfille, es Judedum is also die Worzl vum Grischdedum.

Endschande is die Biiwl im Vordere Oriend, im Väalauf vun 1200 Joor. Des Wort Biewel (hochdoidsch: Bibel) kummt ausm Griischische vun biblos=Papyrusschdaud.

Uffbau vun de grischdlisch Biewel Bearbeiten

Aldes Teschdamend Bearbeiten

Pentateuch Bearbeiten

  • 1.Mose (Genesis)
  • 2.Mose (Exodus)
  • 3.Mose (Levitikus)
  • 4.Mose (Numeri)
  • 5.Mose (Deuteronomium)

Geschischdsbischa Bearbeiten

  • Josua
  • Rischda
  • Rut
  • 1. Samuel (1. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 2. Samuel (2. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 1. Buuch vun de Käänische (3. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 2. Buuch vun de Käänische (4. Buuch iwwa die Käänischraische)
  • 1. Chronik
  • 2. Chronik
  • Esra
  • Nehemia (2. Esra)
  • Tobit (Tobias)
  • Judit
  • Ester + Zusätze
  • 1. Makkabäer
  • 2. Makkabäer

Leerbischa Bearbeiten

  • Psalmen
  • Ijob (Hiob, Job)
  • Sprichwörter (Sprüche)
  • Kohelet (Prediger, Ecclesiastes)
  • Hoheslied
  • Weisheit Salomos (Waishait)
  • Jesus Sirach (Ecclesiasticus)

Profeede Bearbeiten

„Groß“

  • Jesaja (Isaias)
  • Jeremia (Jeremias)
  • Klagelieder (~ Jeremias)
  • Baruch (inkl. Brief des Jeremia)
  • Ezechiel (Hesekiel)
  • Daniel (+ Zusätze)

„Klää“ (Zwölfprophetenbuch)

  • Hosea (Osee)
  • Joel
  • Amos
  • Obadja (Abdias)
  • Jona (Jonas)
  • Micha (Michäas)
  • Nahum
  • Habakuk
  • Zefanja (Sophonias)
  • Haggai (Aggäus)
  • Sacharja (Zacharias)
  • Maleachi (Malachias)

Naies Teschdamend Bearbeiten

Evangelie Bearbeiten

  • Matthäus
  • Markus
  • Lukas
  • Johannes

Apostelgschischd Bearbeiten

Paulusbriif Bearbeiten

  • Römer
  • 1. Korinther
  • 2. Korinther
  • Galater
  • Epheser
  • Philipper
  • Kolosser
  • 1. Thessalonicher
  • 2. Thessalonicher
  • 1. Timotheus
  • 2. Timotheus
  • Titus
  • Philemon
  • Hebräer

Kadolische Briif

  • Jakobusbrief
  • 1. Petrus
  • 2. Petrus
  • 1. Johannes
  • 2. Johannes
  • 3. Johannes
  • Judas

Offebaarung Bearbeiten

Je noo Konfession gheere aach nuch unnaschiedlisch viel "Apogrype" middezu, Bischa, wu ned kanonosiad worre sin.

Sunschdiches Bearbeiten

Die Biiwl is es Buch midde measchde Iwwasedzunge unde heegschd Ufflaach inde gonze Wäld. Alladings is inde naiere Iwwasedzunge viel vunde Grafd unde Wordgewald vunde ald Luddabiewl värloregonge: " - Word des Härrn - " määnd zwaa es selwe, is awwa doch viel läbbscha als wie "Soo sääd de Härr:"

Links Bearbeiten