Såndhause

Såndhause is ä Gemäänd im Rhoi-Negger-Krais in Bade-Wirddeberg unn liechd in de Kurpalz. Såndhause hot 14.476 Oiwuhner unn ä Fläsch vun 14,6 km², dodedraus ergibd sisch ä Oiwuhnerdischd vun 995 Oiwuhner uf de km². Bekånnd is Såndhause vor allem weeje em SV Såndhause. De jetzische Birgamaischda iss de Georg Kletti vun de CDU.

Wappe	Daitschlandkard
	49.3438888888898.6580555555556107
Basisdate
Bunnesland:	Bade-Wirddeberg
Regierungsbezirk:	Kallsruh
Krääs:	Rhoi-Negger-Krais
Heche:	107 m ü. NHN
Fleche:	14,6 km²
Aiwohner:	14.476 (31.12.2012).
Bevelkerungsdicht:	995 Eiwohner je km²
Boschtläätzahl:	69207
Voawahl:	06224
Kfz-Kennzääche:	HD
Gmäändschlüssel:	08 2 26 076
Adress vun de Gmäändvawaltung:	Bahnhofstraße 10 69207 Sandhausen
Websait:	www.sandhausen.de
Birchamääscht:	Georg Kletti (CDU)
Laach vun de Gmoed Såndhause im Rhoi-Negger-Krais
Kard

Geografie

Såndhause liechd in de Medropolregion Rhoi-Negga unn in de Owwerrhoiewene. De Hardtbach, de Laimbach unn de Londgraawe fließe dorsch Såndhaiser Gemargung. Såndhause grenzd im Norde an de Heidlberga Schdadtdail Kärsche, im Oschde an de Lååma Schdadtdail Dilje (St. Ilge), im Siede ån Walldoaf, im Siedweschde ån ä uubewohndi Exklav vun Lååme unn im Weschde on Ofderse. Außerm Ord Såndhause gherd noch de Waila Bruchhause, es Ferschderhaus, es Wohngebied Induschdrie unn die Wischdung Lochheem zur Gemäänd Såndhause.

Gschischd

Erschdmol erwähnd worre is Såndhause als "Santhusen" im Johr 1262, de Nååme kummt vun de åågrenzende Sånddüne. 1262 isses Lehe vum Ord an de Palzgraf Luddwisch iwwerdraache worre, 1351 iss Såndhause donn vun de Kurpalz gekaafd worre. Såndhause is während de Määnzer Schdifdsfehd, em Draißischjährische Kriech unn em Pälzische Erbfolgekriech zerschderd worre. 1803 iss Såndhause als Dääl vun de reschdsrhoinisch Kurpalz badisch worre. Bruchhause is 1928 noch Såndhause aigemäänded worre.

Oiwuhnerendwigglung

Johr	1727	1777	1818	1852	1905	1939	1965	2010
Oinwuhner	293	620	1075	1693	3556	4820	8925	14542

Bolidig

Gemäänderod

Bai de ledschde Kommunalwahl sinn 22 Midglieda vun de folgende Badaie gewähld worre:

• CDU 8 Sidz
• SPD 7 Sidz
• FDP 4 Sidz
• Aldernadivi Lischd 3 Sidz

Birgamaischda

• 1954–1981: Walter Reinhard
• 1981–2005: Erich Bertsch

Kuldur unn Sehenswirdischkaide

Aldi Synagog

In Såndhause gebbds ä 1909 arischdede Grundschul unn es alde Rodhaus vun 1742. 1757 is ä reformierdi Kärsch arischded worre, iss awwa irgendwonn zu klää worre unn an die jiidisch Gemää vakaafd worre, welle se als Synagog vawend hawwe. Dorsch Abwanderung vun de Judde is die Synagog donn als Abschdellraum vawend worre unn dodorsch de Zerschderung vun de Nazis endgonge. Die evångelisch Chrischduskärsch is 1866 aigewaihd worre. Es Longhaus vun de kadolisch St.-Bartholomäus-Kärsch schdammd vun 1767, Kweerschiff unn Gloggeturm sinn 1896 dezukumme. Die kadolisch Haubdkärsch, die Draifaldischkaidskärsch, is 1968 arischded worre.

• 
  Aldes Rothaus
• 
  St.-Bartholomäus-Kärsch
• 
  Evångelische Chrischduskärsch

Nadurschutzgebiede

Pferdstriebdien

Im Siede vun de Gemaagung gibts gud erhaldene Sånddiene midare bsunnare Vegetazion. Zu ihrm Schutz hot ma zwee Nadurschutzbebiede, Pferdtriebsdien un Såndhaiser Dien, oigerischt.

Pattnaorde

Pattnaschdadt is Lège-Cap-Ferret an da frånzeesische Adlåndikkischt un zu Königswartha in da Owwerlausitz (Sachse) hot ma e fraindschafdlische Beziehung.

Unåme

Da Unåme vun de Såndhaiser is Såndhase odder Krautkepf.

Schbord

De Fußballvaroi SV Såndhause hot in de Saison 2011/12 in de 3. Liga gschbield unn schbield said de Saison 2012/13 in de 2. Liga. De Basgedballvaroi TG 1889 Såndhause schbield said de Saison 2000 in de DBBL 2. Bundesliga Süd.

Wärdschafd unn Infraschdruggdur

Hopfe zopfe domols

Frieher is in Såndhause viel Hopfe åågebaud worre. Haid werd zamme midd Plongschd es Såndhaiser Schbezialbier gebraud. Jedes Johr gebts zur Hopfeernd e dradizionelles Feschd unnerm Moddo „Hopfe zopfe – Schdiel dråålosse, wers net koo, solls bleiwelosse“. Vum duwakbroduzierende Gewerbe is Duwakååbau um Bruchhause rum gebliwwe.

An Schule hots di Theodor-Heuss-Grundschul, s Friedrich-Eberg-Schulzendrum mit Gymnasium un Wäjgrealschul, di Pestalozzi-Färdaschul un di Mussigschul Siedlischi Bergschdrooß.

Åågschlosse is Såndhause ån die A 5 unn B3. In Dilje gebbds de Båånhof St. Ilge (Dilje)/Såndhause, Buss fahre noch Haidlberg, Lååme unn Walldoaf.

Persäänlischkaide

Gebirdische Såndhaiser

• Ludwig Marx (1891-1964), jiddischer Lehrer un Lyriger
• Edmund Kaufmann (1893–1953), daitscher Bolidiger (CDU un FDP, Schdaatssekredär in Bade-Wirddeberg)
• Markus Friedrich Wendelin (1584–1682), Theolog un Philosoph

Waidare Persäänlischkaide

• Dieter B. Kabus (1941–1993), Theolog und Schrifdschdeller

Da amerikånische „Bauaregeneral“ Nicholas Herkimer (Nikolaus Herchheimer) is da Såhn vum Hans Jost Herchheimer, wu ugfähr 1720 ausgewannerd is.

In Såndhause hot da daitsch-russische Kombonischt Georg von Albrecht (1891–1976) etlische Werke, unner annerem e Schdreischtrio, sei värdi Klaviersonat un große geischdliche Komposizione ferdischgschdellt: Requiem (opus 84), Te Deum (opus 85) un de Sunnengsång vum Heilische Franziskus (opus 86).

Websaide

• Houmpeidsch vun de Gemäänd Såndhause (uff daitsch)