Unnaschied vunde Gschischde vun "Segeln"
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
k r2.7.1) (Bot: Aigfiecht: ta:பாய்மரப் படகோட்டம் |
|||
Zail 34:
== Physig un Täschnig ==
Än Seeschlbood fahd mid zwää Õõdriebsarde: mid Unna- un mid Iwwadrug: wann em Wind en Seeschl im Weech schdehd, schdauda sich devoa un dehinna endschdehd Unnadrug. Un wann de Wind anärem Seeschl vorbaischdraichd, un des hod es rischdisch Profil, donn hoda außelong än waidare Weech als wie innelong. Des hääsd, auße härrschd Unnadrug. Wann än 6,5 m Bood 25 m² Seeschlfläch hod un mid 7 m/sec plad voam Wind laafd (= 25,2 km/h) un de Wind hod 10 m/sec druff, un wann ään m³ Lufd uugfäa 2,3 kg wiehd, donn is de Druck Krafd mal Fläsche, un die Krafd is ½ m v², also uugfea (½ ((v<sub>Wind</sub> – v<sub>Bood</sub>) · 2,3 kg/ m³) · (v<sub>Wind</sub> – v<sub>Bood</sub>)²) · 1 sec · 25 m² = (½ ((10 m/sec – 7 m/sec) · 2,3 kg/m³) · (10 m/sec – 7 m/sec)²) · 1 sec · 25 m² = (½ ((3 m/sec) · 2,3 kg/m³) · (3 m/sec)²) · 1 sec · 25 m² = (½ ((6,9 kg·m/m³sec) · (9 m²/sec²)) · 1 sec · 25 m² = (½ (62,1 kg·m·m²/m³sec·sec²)) · 1 sec · 25 m² = (½ (62,1 kg/sec³)) · 25 m²sec = 31,05 kg/sec³ · 25 m²sec =
<u>777,25 kg·m²/sec²</u>.
Un wann des Bood dodebai soi Tempo häld, donn is des aach de Wiedaschdondm den wus im Wassa hod.
Dodebai häma aach glai de ''wahre Wind'' bereschnd: des is dea Windm den wo ma im Bood schbüre duud. In dämdo Fall ääfach när vWind – vBood, wail Bood un Wind die glaisch Rischdung hän. Wann de wahre Wind – un des is imma de äänzisch, wo relewand is! – genau vunde Said kimmd (mär hääsdes „halbe Wind“), un es Seeschl hod uugfea 45° zum Heck, donn fange när nuch 70% de Wind oi (sin45°), awwa dodefär griehd mär bai äm guude Profil än enorme Soch voam Seeschl, so doß mär uf waid iwwa 100% vun däm kumd, was de Wind vun achdärn bringd. Ob des Seeschl uf 45° schdeje muß, is vun soim Schnidd un soine Drimmung abhängisch: zum Drimme schbield mär mim Achdalieg (des is des Sailsche im Saum vunde Hinnakand vum Seeschl) bises Profil opdimal is. Donn fiad mär es Seeschl aus (loßd mär logga), bis daßes killd (fladdad) un häälds bai, bis daßs grad ufhead. Zumindschd mäschd mär des im Õõfang so, schbäda hod mär des
ääfach im Griff wies Kubbln un Schalde baim Audofahre – un mid dänne Beräschnunge muß mär sisch gaaned rumquäle, die sin Sach vum Boodsbaua, vum Konschdrugdör un vum Seeschlmacha.
Awwa mär solld sisch mol klaa mache, was fär Kräfde schun unna so harmlose Zuschdänd wirge: 25,2 km/h sin gradämol draizehnähalb Knode. Wamma die bai 36 km/h ärraischd, hogd mär vielaischd inärem 5/4-Tonne-Regadda-Bood vun 6,5 m Lüa (Läng iwwa alles). Inärem „normale“ Fahrdeseeschla vun 6,5 m Lüa is mär longsama un aus därre draiväddls Tonn Schub wärn laischd onnadhlb bis zwää Tonne, wu in die Seeschl haue. Die Kräfd geje donn uf de Maschd un die Schoode – des sin die Laine, mid dänne wu mär die Seeschl halde duud. Vum Maschd gehnse unne am Fuß diregd ufs Bood un owwe iwwares Bagschdag, des is des 6 mm Schdahlkabl, wu vum
Maschd noo achdan gehd. Un die Krafd vum Voaseschl, measchd die Fock odda ä Genua (bsunnaschd groß Fock), dääld sich uf Voaschood un Voaschdag un des gäbdse unne ande Bug un owwe ande Maschd.
Wann de Wind vun zwische achdärn un dwoas (schrag saidlisch) kimmd, don ises än „raume Wind“, hosdn schrääch vun vorn, donn laafsde „am Wind“, je mea vun vorn, um so „hecha“. Hochgedaagld Regaddaboode känne bis uf 15° ande Wind, onna sin schun mid 30° zfridde.
Vollschiffe – des sin die kombledd rahgedaaglde – sin gliglisch, wannse wannse mol uf 40° kumme. Un aach des hääßd nuch long ned, doßde demid aus Leeschawall (Kisd mid uflandschm Wind, där wu disch uf die Riff driggd) fraikimmsch: wannsde mid finf Knode ää Schdund 40° am Wind laafsch, griesde graademol 3,8 sm Hee, bai 4 Knode Abdrifd valiasde noch 0,2 sm! Awwa des langd
immahii, um pro Seemaile Abschdond finf Schdunne auszhalde un uf Abflaue zhoffe odda ufä zrigwaischndi Kisdelinie.
== Nawigazion ==
=== Nawi-Geräde ===
Fria ääns vunde schwierischare Kabidl is es Navigiere haid faschd schun ä Kinnaschbiel: wie baim Nawi im Audo hoschdie Kaad ufm Displey un doi Bood inde Mid. Mär kännd also – theoredisch – in Frongraisch ableje, Kurs no Weschde sedze, es Ruda ande Audopilot hänge, dän ufs Nawi schalde un Daimscha drehe, bis mär in Hoboge die Fraihaidsschdadue seje duud. Theoredisch. Prakdisch gäb des bald ä kühles Vollbad...
De rischdisch Kurs hängd imma vun vielem ab: Schdaad un Ziel sollde fesdschdeje, die Undiefe, Riffe un Felse wärn ian Plaz aaned ännan un sin uf de Kaad wohl aach richdisch oigezaischnd. Was doo awwa ned schdehd, des is de Wind: dodefär gäbds egschdra Kaade midde „voahärschnde Lufdschdrömunge“. Die zaische ääm donn, doß mär sisch siedlisch halde muß bis zu de Kabwärde, um midm Passad bequem iwwa de Daisch in die Karibik zu kumme, vun wo mär donn Golfschdrom un Wind folschnd no Norde laafd, bis lings die Fraihaidsschdadue ufdauchd. Des komma, wanns kää Wäddaschdörunge gäbd (die gäbds awwa imma!) ohne Ruda mid guud gedrimmde Seeschle ablaafe, do mißd mär när inde Karibik gugge, doß mär in kää Uudief geräd.
Odda mär häld noo Weschde un griehd de Wind õõfangs vun Schdaiabord un om Änd vun Bagbord un dezwische raischlisch kaodisch: es Bermudadraieg is bekannd fär soi schnell wegselnde Winde un fär soi Monschdawelle.
Odda mär suchd sisch än Wesch siedlisch am Bermudadraieg vorbai, wo mär doch ärheblisch schnella is als wie ufde Kolumbusruud, wann aach waid ned so bequem, awwa aach waid ned so gfährded wie im Bermudgebied.
Doch wie aach imma – de taadsächlische Wind find mär erschd an Bord – un dea is ledzdlisch maaßgewnd. Nadialisch konn mär ned nur de Seeweddadienschd konsuldiere, sunnan mär mußes sogaa. Awwa aach doo gäbds ofd Siduazione, wo mär bai dänne Härrn õõrufew meschd: „Aian halb-Meda-Welle honsch jo gfunne – awwa när im Bood, drauße waans nuch fia-finf Meda mea!!!“
Un doo beginnd don die hochi Kunschd des Seeschlns: Uuwädda maide wu meeschlich un iwwaschdeje, wamma enoikimmd.
=== Ordsbeschdimmung ===
== Kisde ==
Nawis mid Plodda gäbds schun um die 400 € (anno 2010), awwa än komblädde Kaadesadz koschd imma nuch um die 150 000 €. Inzwische is zwaa es „open-sea-map“-Projgd õõgelaufe, awwa bis doo alle Kaade färdisch sin, wärd awwa nuch so manscha Droppe Woi die Gorschl un so manscha Drobbe Wassa de Rhoi enunna geje. Un selbsch, wamma alles hod, wann die Geräde mol ausfalle, hogd mär drozdäm dõõ mid soim frisch gewäschne Hals – donn solld mär hald doch gelänrd hän, mim Bescheg umzugeje un noo Kisde, Himml, Kaad un Kombaß zu nawigiere: grundlejend unnaschaid mär die asdronomisch un die Kisdenawigazion. In baide Fälle hääßd die easchd Frooch: „Wo bin isch iwwahaubd?“ Weenschns so uugfea solld märs jo eh schun wisse, awwa des longd nadialisch ned, fär än Hafe oozuschdaian odda ännäre Uudief auszuwaische. Desdewesche vaglaischd mär des, was mär vunde Kisde siehd, mid däm, was die Kaad zaischd. Doo siehd mär donn zum Baischbiel än Laischdurm un zehn sm waida än Kärschdurm, baide on Schdaiabord, de Laischdurm vum õõliejende Kurs aus uf 60° un de Kärschdurm uf 150° un zwische baide 90°. Des is donn seaguud gemesse (mim Sexdand nadiealisch...) un seehd uns aach glai, doß mär ufm Thalesgrais vun finf sm um de Middlpungd zwische de zwää Därm sin, mid närem Abschdond vun 2,5 sm zur Grundlinie. Des wääß mär ausm Kopp un sowaid solld mär aach soi Geomedrie behärrschem wamma navigiere will! Was awwa ned hääße soll, doß mär des ned aach nuch zur Kondrolle un Dokumendation ufde Kaad oizaischnd un än Fodo devun ins Logbuch sedzd (inde Õõhang, wammär mol die Fodos ausdrugge konn). Jezad hod mär soi genaue Schdandord, mid ä bißje Glig 1,5 – 2 sm voade Kisd in sischam Faawassa.
Was awwa, wann doo när än äänwisch aamselisch Därmsche in de Geeschnd erumschdeje duud? Donn misse mär vasuche, däm soi Hee iwwam Horizond als Wingl zu messe un soin Wingl wum Kurs. Donn känne mär ausm Heejewingl unde Hee in Meda (Karde!) än Draieg mid de Ändfärnung als Ankathede beräschne („räschdwinglisch Draieg mid ännäre Said un ääm Wingl“!) un die Ändfärnung uf die Linie vum Wingl zwische Kurs un Durm oidraache un unsan Ord aach widda aus de Kard ablese.
===Asdronawigazion ===
Ä gonz glää bißje schwierischa wärds uf hocha See ohne Lond in Sischd. Doo braach mär donn zuärschdemol zwää genaue Zaide: 1. exakde Greenwich-Zaid (WEZ) un 2. exakde Ordszaid. Die ärschd find mär uf de Uhr – desdewesche ghead än õõschdännisch Gronomeda an Bord un kää billisch Gummer, wu ± 10 Minudde falsch gehd! Die zwäd gäbd die Sun: wannse am hegschde schdehd, iss zwölfe Middach. Dodefär schießd mär 10 – 20 Minude lang die Sun (dh., mär mißd ian Wingl wum Horizond) un mißd die Läng vun änärem Schadde. De kärzesde Schadde is de hegschde Sunneschdand um genau 12 Uhr Middach undie Messunge vun finf Minude voa- un noohea misse glaisch soi. Ausm Unnaschied zwische de Zaide griehd mär die geografisch Läng: die Erd drehd sich in 24 Schdunne um 360°, des sin 15° pro Schdund, 1° (geografisch) in 4 Minude (Zaid), 15' (geografisch) in 1 Minud (Zaid) …
Außadäm gäbd uns de heegschd Sunnewingl aach glai nuch die geografisch Braide: bai Daach-un-Nachd-Glaische schdehd se sängresch iwwam Äquador un am Pol grad am Horizond, also bai 0° am Pol un bai 90° am Äquador. Des hääßd: 90° – Sunnehee = geografisch Braid. All die onnan Daach pändld die Sun zwischnm närdlische un siedlisch Wändegrais (± 23,4°) (längschde / kärzschde Daach), Fauschdforml: sin П/Tag(180=1) · 23,4°, die genaue Daade schdeje in Tabelle odda mär lisd se aus ännäre Kurv ab.
Gried mär die Sun ned, schießd mär nachds die Schdärn: de Nordschdärn pändld um de Norpol, däm soi Hee is imma diregd die geografisch Braide, ± 1°, fär die onnan Schdärn gäbds Tabelle mid Heeje un Zaide un die därf mär donn umräschne (viel Vagniesche!).
=== Mißwaisunge un Abdrifd ===
Än Magnedkombaß zaischd uf de magnedische Norpol, där wu allmäälisch um de geografische erummäschd. Wo daßa grad is, i uuindressand, wails exagde Tabelle gäbd, wu in jederäm Seeschlhandbuch genaugenuch schdeje – un uhne solld mär eh ned uffs Wassa geje: de fronzeesisch „Block Marine“, zwääbändisch, fr+en, koschd um die 20 € – 25 € pro Band un raischd zur Nood aus, um ohne waidere Kaade un Bischa vun Holland noo Idalie un zrigg zu seeschle! Un doo sin donn aach glai Tide- un Asdrotabelle drin.
Diedo Kombaßmißwaisung is die magnedsch. Ä onna is die dorsch „saidlisch Vasädzung“ odda aach Abdrifd: wann de Wind vunde Said kimmd, no wärschde aach je noo Boodstyp mea odda weenscha leewärds uf die Said gedriggd. Wieviel, des muß mär messe odda ausräschne (25 sm noo Wesde un 3 bft Wind aus Nord un am Änd hogschde 2,5 sm sidlisch vum Ziel, alla, do hoschde bai 3 bft 10 % Abdrifd).
Ä onna abdrifd is die dorsch Schdreemunge: Wannsde laud Kombaß plus Mißwaisung dorsch Magnedpol un Wind schrak noo Norde laafsch un Doi GPS vazäählddär, doßde wie beklobbd noo Nordwesde meschd, donn hoschde ä Osdwesdschdreemung so schnell wie doi Faahd noo Norde!
Doss Gzaide gäbd, des wääs jedes Kind, wu schunemol in Tidegewässa waa. Un doß des ab- un õõfließend Wassa Schdreemung hod, des is eh klaa. Was des awwa bedaided, des wääß när dea, där wus ärlebd hod: Skipper Michael berischded vun soinäre eeaschde Tideschdromärfahrung, doßa midde inde Nachd runde zee – fuchzee Seemaile (sm, 1 sm = 1,852 km = 1' am Äquator (40 000 km / 360° / 60')) abkomme un diregd uf ä Riff gezoche un när dorsch ä Hoilboje räschdzaidisch gewarnd worn is un grad nuch es Ruda hod erumraise un de Modor dezuschalde gekännd, um nuch fraizekumme. Um des vaschdeje zu känne, muß mär sisch klaa mache, doß do ofd Flachwassagebiede so groß wie die Saapalz dorsch Riffe vunde See gedrännd sin un när ää änzisch „diefi“ Oifahrd hän – un doß die Riffe bai Ebbe ofd iwwa Wassa sin un easchd bai Fluud iwwaschbield wärn. Un in sonärem Areal schdaichd donn de Wassaschbiechl un finf Meda. Un all des Wassa (1 km³ pro 200 km²!!!) muß dorsch die äng Oifahrd enoi. Des gäbdemol Schdreemung sadd! Do konn sich nix un niemond mea redde, wanna ned nuch waid genuch ändfärnd is. Un wann des Riff donn iwwaschpield is, härrschd dodefoa nadierlisch aach Schdreemung bis zum Abwinge.
Wamma des ärschdemol kabiad hod, donn iss nadierlisch aach kään Probleem mea, des zu berigsischdige un sich des sogaa zunudze zu mache: mär häld graad genuuch Abschdond fär doßes ned gfährlisch wärd, loßd sich ruhisch midde abklingend Fluud bis ons Riff ziehe, mäschd bai Hechsdschdond ande Oifahrd vorbai un loßd sich vum ablaafnde Wassa midenaus zieje bis zur nägschd voagelachärd Insel.
== Praxis ==
Aischndlisch solld än jede, där wu dändo Ardiggl ned när gelese sunnan aach vollschdännsch vaschdonne hodm also aach iwwas nodwendisch Hinnagrundwisse vafischd, um all die theoredische Iwwaleeschunge selwad nõõzvollzieje, aach inde Lõõch soi zu seeschle. Awwa däm is ned so: zwaa Sache fehle nuch: 1) es „Feeling“, es – instingdiv? – Gfiehl fär Bood un Seem, un 2)
die Praxis. De Erdmann sääd, uf See wärm nie longwailisch worn, er wär imma voll in Õõschbruch genumm gewäßd un imma in soim Elemänd. Un de Skippa Michael vazähld vun soinäre easchd Nachd in La Rochell om Schdrand, er wär dodal ärschöbd midde inde Nachd õõkumm un häd glai soin Schlofsagg ebbes iwwa die Huchwassalinie geleehd (des is die Linie, wu die Fluud ned driwwa
geje duud, mär erkänndse on däm viele Gelärsch, wu do erumlaihd, un wails die ärschd vun dänne Linie is). Waida vazählda, ea häd donn awwa doch ned schloofe gekännd, wail iirschnd äbbes ned gebaßd häd, de Klang vunde See, es Rolle vunde Welle, ian Rhydmus, irschndäbbes had ned gschdimmd. Er häd donn trodzdem, doßa so geschlauchd un fix un fäddisch waa, all soin Bäddl
nomol uffgenumm un sich uf soi Grigge gschdälld un wäa nuch guud zwonzich – fimnzwonzich Meda zuriggonge – un sischa guud än halwe Meda heesch – un häd sisch doo owwe ausgebrääd, wua donn aach glai ingepennd wäa. Om nägschde Morsche, sääda, wäär die See knabb unna soim Schlofsagg gschdonne...
Uhne soo än Gfiehl fär die See un iane Iwwaraschunge wäddes Seeschle vielaischd ned uumeechlisch, sischa awwa viel schwera un voa allm sea viel gfäärlischa. Un viel pragdisch Ärfaahrung um so needischa. Seeschlärfaahrung konn mär när un ausschließlisch uffm Wassa grieje – un när doo konn mär es Seeschle aach lärne: Theori is sea hilfraisch, die Ärfahrunge vun onnan nuch viel mea, awwa uhne aischne Ärfahrung solld mär nie uf See geje. Iwwaall gäbds Seeschlschule un viele biede aach Schnubbaschdunne õõ, wu mär mid näm ärfahrene Schiela odda sogaa mim Seeschllehra mol än Nõõmiddach long midseeschle konn. Iwwaall gäbds Seeschlklubs,
wu mär als Gaschd gärn gsien is un aachemol zunärem korze Törn oigelaade wärd. Monscha Boodsvalaih gäbd aach schunämol ä Bood on ääne, där wu nuch koin Seeschlschoi hod. Un wea sich sälwad ä Schlauchbood ufrigge duud un ufnärem „haamlose“ haimische Baggasee zu Wassa läßd, dea lärnd dodemid vilaisch mea als wie ääna, wu mol ä Woch ufde Adria midgseeschld is, uhne wägglisch was zeduun.
Ääns solld mär awwa nie vagesse: mär konn die See leiwe odda hasse - odda aach ä säldsam Haßlieb zu näre empinde - so odda so, mär braach se ned zfärschde, awwa mär hodse zu räschbägdiere.
== Pärschbägdiwe ==
| |||