Unnaschied vunde Gschischde vun "Insekten"

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Addbot (Dischbediere | Baidräsch)
k Bot: 2 Interwikilinks geleschd. Die braach ma nimmi, die Infos wärre nu uff Wikidata bereitgestellt: d:q1390
Imbericle (Dischbediere | Baidräsch)
k Aue zu Aache verännadd: Nochwais: http://de.wikipedia.org/wiki/Pf%C3%A4lzische_Dialekte#Vokale --> Auge; Infobox rischdisch bositsionierd; Links oigfiichd
Zail 1:
{| class="taxobox"
! Insekte
|-
! Syschdematik
|-
{|
|-
| ''StammgruppStammgrubb:''|| Urminder (Protostomia)
|-
| ''ÜwwerstammIwwarschdamm:'' || Haidungsviecher (Ecdysozoa)
|-
| ''StammSchdamm:'' || Gliederfüßer (Arthropoda)
|-
| ''UnnerstammUnnaschdamm:'' || Tracheeviecher (Tracheata)
|-
| ''IwwerklassIwwaklass:'' || Sechsfüßer (Hexapoda)
|-
| ''Klass:'' || Insekte
|}
|-
! Biologischi Nomenklatur
|-
| class="taxo-name" | Insecta
|-
| class="Person" |
|-
! Unerklasse
|-
* Felsehubser (Archaeognatha)
* Fischjer (Zygentoma)
* [[Fluchinsekte|Fluginsekte]] (Pterygota)
|}
 
[[Image:Geelgerande01.jpg|thumb|250px|right|Gelbrandkäwwer]]
[[Image:Robal.png|thumb|250px|right|'''Schema zur Anatomie vun de Inseggde'''<br/>
Zeile 37 ⟶ 72:
31. Unnerschlundganglion<br/>
32. Mundwerkzeich <br/>]]
 
{| class="taxobox"
! Insekte
|-
! Syschdematik
|-
{|
|-
| ''Stammgrupp:''|| Urminder (Protostomia)
|-
| ''Üwwerstamm:'' || Haidungsviecher (Ecdysozoa)
|-
| ''Stamm:'' || Gliederfüßer (Arthropoda)
|-
| ''Unnerstamm:'' || Tracheeviecher (Tracheata)
|-
| ''Iwwerklass:'' || Sechsfüßer (Hexapoda)
|-
| ''Klass:'' || Insekte
|}
|-
! Biologischi Nomenklatur
|-
| class="taxo-name" | Insecta
|-
| class="Person" |
|-
! Unerklasse
|-
* Felsehubser (Archaeognatha)
* Fischjer (Zygentoma)
* [[Fluchinsekte|Fluginsekte]] (Pterygota)
|}
Die '''Insekte''' ([[Ladain|Latäin]]: ''Insecta'') sin e Klass vun Gliederfießer. Die Wisseschaft, wo sich mit de Insekte befasse dut, is die [[Entomologie|Entomologie]].
 
Zeile 80 ⟶ 82:
 
=== Verdauungssyschdem ===
Wann es Insekt was fresst, dann gehts dorschs Maul dorsch erscht in de Schlund, vun do her werds in de Verdauungskanal gesooche. Dorsch die Speißerehr gehts Fudder in de Kropf, wo vorverdaut un Vorrät uffnemme kann, wo bei manche Arde ver die Larve se fiddere benutscht werd. Dann gehts in de Kaumache, wo es Fudder zerklennert. Der Teil vum Verdauungssyschdem nennt sich de Vorderdarm. Zum Middldarm, dodezu rechnt mer nur de Maache. In demm werren die Nährstoffe uffgenumme. Die Maphalgische Gfäße sin Schläuch im ''Abdomen'' vun denne Viecher, wo sackgasseardich vum Darm, meischdns em Üwwergang zwische Middl- un Hinnerdarm abzweischn un die nemme ausm Blut die Abfallstoffe uff un leidn se in de Verdauungskanal. De Hinnerdarm unnergliedert sich in de Dünndarm, de Grimmdarm, wo oft mit Bakderje wo Nährstoffe abbauenabbaue voll is, ununn dann de Maschddarm, wo es Wasser[[Wassa]], was in de Scheiße war, uffgenomm werd. Außerdem werd se do gelachertgelaachert, bis es Insekt kagge muss, wo die Scheiße wie beim Mensch üwwer de ''After''Hinnere rausgeloss werd.
 
=== Nerrvesyschdem ===
Es Nerrvesyschdem besteht ausm Bauchmark un re Reihe vun Ganglie, das sin s Herrn, wo die Sinnesreize vun Fiehler unn AueAache verarweit, es Unnerschlundganglion, wo vor Allem de Kauvorgang steuere dut, drei Ganglie im Thorax, wo die Fortbeweschung bediene, unn die Ganglie im ''Abdomen'', die sogenannde ''Abdominalganglie'', wo die innere Organe steuere dun. Außerdem gebts noch es periphere Nervesyschdem, wo es Herrn un es Bauchmark mit Muschgele unn Sensore verbind, um die Beweschunge zu steuere, unn dann gebts noch es viscerale orre a vegetative Nervesyschdem, wo die selb Verbindung herstellt, awwer um die innere Organe steuere se kenne.
 
=== Blut unn Blutkreislauf ===
Es Insekteblut is rot, gelb, gree orre Farblos unn besteht aus ''Plasma'' unn ''Hämocyte''. Es enthält key Stoffe, wo Sauerstoff[[Sauastoff]] binnen, es dient nämlich im Geesatz zum Blut vun z.B. uns Mensche net dem Transbort vun Sauerstoff[[Sauastoff]], sondern nur dem vun Nähr- un Abfallstoffe un dem Kohledioxid.
Insekte henn en offne Blutkreislauf, das hääscht, sie henn key Adere, sondern es Blut geht so dorsch de Kerbber. Es Herz hot zum Pumbe e Ringmuschgulatur, wann sich es Herz zammezieht ''(kontrahiert)'', werd es Blut dorsch die Aorta, wo ke Ader is, wie beim Mensche, sondern de vordere Däl vum Herz, in die Kerbberhehl gepumt, un dann wirre dorsch sogenannde ''Ostie'', Schlitze im hinnere Däl vum Herz, wo sich a in de Fachsprooch Herz nennt (im Geesatz zum vordere Däl) ingesooch. Außerm Hauptherz henn die Insekte noch an de Fiehler un an de Bey Pumpvorrichtunge, un die wo Flieschel han, noch am Flieschelansatz, wo sich Flieschlherze nennen, un es Blut dorsch die Flieschladere pumpen.
 
== Verbreidung un Vorkumme ==
Insekte gebts eienlich faschtfaschd weltweitweldwaid, bis uff in de Ozeane. Sogar in de Antarktis gebts Insekte wie e paar, die zu de Wasserläufer zähle, un Zuckmigge wie die ''Belgica antarctica'' unn aus de Gaddung ''Clunio''.
In de TrobeTroobe is die greschd Ardevielfalt, awwer sunscht eschnwo gebts a ganz schee viel verschiedne Insekte, wammer vun so Extremleewensräume absieht. Weltweit sin üwwer ey Milion Insekdearde bekannt.
 
== Weblinks ==