Unnaschied vunde Gschischde vun "Hambacher Schloss"

Vum [[Neustadt an der Weinstraße|Naischdadt]]er Maagdplaz schdaigschde hoch zum Härz-Jesu-Kleeschderle un spazierschd als waider zwische Wingerde un Wald bis zum Paakplaz un de Burschweesch hoch zum Schloß -– des sin högschens 4 km.

Middm Schloßbersch (325 m hoch) drängd sisch die Haad in [[Rheinebene|Roiewene]] enoi. Zwäähunnerd Meder guggschde nunner uff die Wingerd un wanns emol so rischdisch glaar is, sieschde de Schbayrer Dum un mid e bissel Glick sogaar's Haidlbärscher Schloß.

Die eerschd Käschdebursch is do wohl um Dausendunebbes fer de [[Speyer|schbeyrer]] Bischuff gebaud gen, der wo se dann um die Jaahunnerdwend em [[Bistum Speyer|Schbeyrer Hochschdifd]] gschengd hod, demm se dann ach bis zum [[Napoleon]] gheerd hod.

Im gonze [[Mittelalter|Middlaldr]] waa die Keschdebursch de Middlbungd vun dere Verwaldung vun de Schbayrisch Kersch. Die milidärisch Scherung hen di Burschmanne innekäd. Viele vun dänne waan vun hoche un heegschde Familije, die wo mer so had ans Hochschdifd binde wolle. So hen do die Härn vun Lichdeschdää un Häpprm, die Graafe vun Veldenz un [[Zweibrücken|Zwääbrigge]] un die Härzeesch vun Palz-Zwääbrigge gediend. Ofd waan die Bischöf dord un anno 1388 is in de Burschkabell de Wiesbaadner Glaus zum Bischoff vun Schbayr gewääld worn.

[[File:Hambacher Fest 1832.jpg|thumb|200px|right|Zuch zum Schloß]][[File:Schloss Hambach Panorama.jpg|thumb|right|Haid]][[File:Hambacher Schloss Eingangstor.jpg|thumb|hochkant|right|Haid: Ingong]]

Erschd in de Bauerngriesch is die Bursch erowerd, besedzd un ausgeraamd worn. Donn hodse im zwädde Maggrafegriesch nuch ebbes abgriehd, awwer de Schbayra Bischoff Magwaad hodse glai reschdauriere geloßd. Drodzdem war ihrne Wischdischkaid fleedegonge. Denn [[Dreißigjähriger Krieg|Dreßischjeerische Griesch]] hod die Keschdebursch zwaa nuch iwwerschdanne, awwer im [[PälzerPfälzer ÄrbfolschegrieschErbfolgekrieg|Pälzer Ärbfolschegriesch]] waa se uubewohnd un do hen die Franzoose se doch ziemlisch niedäägemachd. Am Oofong vum 18. Joahunnerd is die gonz Óólach nuchemol befeschdisch worn, awwer aom End vun demm Joahunnerd isse „sägularisierd“ un em „Nazionalgud“ zugschlach worn. Noom [[Wiener Kongress|Wiena Kongreß]] is die Ruin noo [[Bayern|Bayan]] gong un die hense an seschzee Bärscher vun Naischdadt, Winzinge un Mußbach verkaafd. Midde Keschdebursch waas aus, die Ruin hod mär fär Feschschä pol Polidisi Akzione genutzt.

Óm 27. Mai 1832 sin don um die 30.000 Laied uffs Hambacha Schloß gzoche un hän Ainischkaid un Räschd un Fraihaid gfordärd: Ainichkaid vum gonze [[Deutschland|Daitschlond]], ddaßs sold när ään Schdaad soi, Borjaräschde, Mänscheräschde fär än jede, Fraihaid fär z'schwädze, fär soi Mainung z'saache, fär z demonschdriere, fär sich zu värsammle un sisch zammezschließe. Un fär Solidaridäd mid alle annäre Nazione, wu daß aach fär iane Fraihaid kämpfe.