Unnaschied vunde Gschischde vun "Rheinhessisch"

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
k corr using AWB
Melibokus (Dischbediere | Baidräsch)
e erschde Iwweraaweidung
Zail 2:
[[File:Rheinhessen Relief Karte.png|320px|thumb|Rhoihesse]]{{Infobox Sprache
| Sprache=Rhoihessisch
| Länder=[[Rheinland-Pfalz|Rhoilånd-Palz]]
| Sprecher=
| Klassifikation=
* [[Indogermnische Sprachen|Indogermånisch]]
*: [[Germanische Sprachen|Germånisch]]
*:: [[Westgermanisch|Weschtgermånisch]]
*::: [[Hochdeutsche Dialekte|Hochdaitsch]]
*:::: [[Mitteldeutsch|Middeldaitsch]]
*::::: [[Westmitteldeutsche Sprachen|Weschtmiddeldaitsch]]
 
Zail 19:
}}
 
'''Rhoihessisch''' werd in [[Rheinhessen|Rhoihesse]] gebabbld un iss e pälzischi Variånd. Rhoihesse hod zur [[Pfalz (Region)|Palz]] un pälzischpälzische Bischdima ghead, eh dosses noode Bfraiunggriesche noo [[Hessen|Hesse]] kumme is.
Rhoihessisch gheerd zu de Weschtmiddeldaitsche Schbrooch unn werd dodrin em [[Rheinfränkisch|Rhoifrängische]] zugeordnd.
 
Im siedweschtliche Beraich ([[Alzey]] bis [[Worms|Woms]]) iss e laichdi [[Vorderpfälzisch|voddapälzischi]], im Määnzer Raum e [[Südhessisch|siedhessische]] Tounfärwung meechlisch, wail die Iwwagän logischawais fließend sin.
 
== Karagdarisdigg ==
 
Iwwer waidere Klassifizierunge bestehd Uklarhaid<!--,wail mär vagesse hod, die Schbrooch aach noo iane Gschichd zu beurdaile-->. Es ''Linguasphere Register'' oadend de Dialegd fers Gebied um Alzey em Weschtpälzische zu.
 
Ånhånd de sog. ''feschd/fest-Linie'' losst sisch sehe daß de iwwerwiende Dääl vum Rhoihessische zum pälzische Schbroochraum gheerd<!--, awwa aach die Linie is - wonnses wägglisch mol gäwwe hod, wonnse ned när inde Käbb vunde Schbroochfoascha egsisdiad hod - lengschd iwwahold, wails graad genuuch Pälzisch Ärdda gäbbd, wo mär baides näwwenonna head-->.
 
Äweso vewånd iss es Rhoihessische awwa ach middm Siedhessische, des wo aach ä schdaage pälzische Ooklang hod, sowaids ned diregd än Pälzische Dialegd is. Bsunnersch ån de Rhoifrond duen daidliche Ähnlichkaide, voa allem mid de Rhoigauer Mundaad in däm bstehe, wu mär fria pälzisch oriendiad waa. Sowohl fer de hessische wie ach fer de rhoihessische Mudderschbroochler gebbds awwa unnerschiedliche Lautfärwunge unn Unnerschiede im Vokabular.
 
Åm bekånndschde iss es Rhoihessisch in soiner [[Mainz|Määnzer]] Foam, em ''Meenzerische,'' ned zuledschd said em Beginn vum Fernsehzaidalder wu jeed Joor zu de Meenzer Fassenacht die Fernsehsendung ''Meenz blaibd Meenz, wie's singd unn lachd'' ausgestrahld werd.
 
<!--Aus hisdorische Grind hot es Rhoihessische viele frånzeesiche Oischlääch (Nasal- unn Nuschllaude). Äweso gebbds staage jiddische Oifliss: [[Speyer|Schbaya]], [[Woms]] un Määnz waan ned när dorsch iane Kaisadome bekonnd, sunnan aach im Zendrum vun de sellemols mäschdische Kurpalz gelesche un als Schum-Schdädt es Zendrum vum jiddische Leewe im gonze HRR, in Woms is haid noch de berihmdschde jiddische Friedhof außahalb vum Nahe Oschde. Des hod im Umgang midde onna Birscha donn dääls schdaag abgfäabd, so schdaag, doß mär des ''Jiddisch'', wo dodraus endschdonne is, dääls gonz gud mid hinraischnde Daidschkenndnisse vaschdeje konn, awwa aach umgekead so schdaag, doß jezad noch viel jiddische Lehnswädda im Rhoihessische zu finne sin wie "Massel" (jiddisch fär "Gligg"), "Mischpook" (jiddisch fär Vawandschafd) odda es gonz beriehmde "Kiss ma'n Toches!", was nix onnaschdes als wie em Gedz soin goowe Gruuß is.
 
Noodäm doß die Fronzoose noo iane joahunnadlonge Iwwafäll, iane "Raubkriege", Vawieschdungsziesche un Annegdsjonsvasuche noode fronzeesisch Rewoludzion bis onde Rhoi kumme sin, sin in däm bsedzde Dääl vunde Palz aach noch mea pälzisch Ausdrigg hänge gebliwwe, wie inde onna pälzisch Länna. So kimmd "Schees" vum fronzeesische "chaise", was awwa äbbes gonz onnaschdes hääßd, als was mär do leese kon, nämlisch "Waache". Grad so kimmd "schasse" ausm Fronzeesische, när die Bedaidung hod sisch - dääl zmindschd - vun ebbes uf ääna jaache vaännad. Un aus "mach mär kää »visez ma tente«" (fronzeesisch gschbroche: "wisee ma tåånte", middalisches Vabood fär die Dochda, när kään Soldaad in soin Zeld zu beglaide) is es bekonnde "Mach mär kää Fiesemadende" worrn, orra im Diminuadiv "Fiesemadändlscha".-->
 
== Lidaradua un im Netz ==
* Rudolf Post: [http://www.gabsm.de/mu/index.html ''Die Mundart von Gabsheim und das Rheinhessische''], 2002 uf soiner Seit http://www.gabsm.de
* Rudolf Post: [http://www.gabsm.de/rp/rheinhess_mda.html ''Beiträge zur rheinhessischen Mundart''], Beidräg aus verschiedene Publikazione als Pdf-Dadeie
* [https://www.lagis-hessen.de/shwb ''Südhessisches Wörterbuch''] (online)