Unnaschied vunde Gschischde vun "Feuerrad"
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
k corr using AWB |
k kläne Fehler korrigiert |
||
Zail 1:
{{DISPLAYTITLE:Faierrad}}
[[Datei:Lüdge Osterrad rollend.jpg|miniatur|Faierrad im nordeschdlische Nordrhoiweschdfale (
E '''Faierrad''' (im hessische Odewald deils '''Faierråd''', im Schbessat '''Fåseltsråd''') is e groußes brennendes un rollendes Rad. Im siedweschdlische [[Odenwald|Odewald]] un in wennische Orde im [[Spessart|Schbessat]] gibts den Brauch, am [[Fastnacht|Fasnachdinschdag]] e Faierrad de Buggl nunner rolle zu losse odder en Fasnachtshaufe, des is e groußes Fasnachtsfaier, åzuzinde, odder beides. Des Faierrädder rolle is schun seit ball fimpfhunnerd Johr iwwerliffert, di Faierbraisch im Friejohr iwwerhaubd schun seit ball dausend Johr. Waaschoints sin di Braisch noch viel älder.
== Da Brauch ==
Frieher hot ma e aldes Hinnerrad vun eme Warre mit Schdroh ausgflochde. Schbäder hot ma extra e Rad aus Hattholz vun ugfähr äm Meder fuchzisch Duajschmesser defir hergschdellt. So e Holzrad hot drei bis fimpf Johr ghalde. Ma hot s Rad un di Holzschdang fä di Achs vorher so drei Woche in da Bach gewässert, damit s Holz
Weil heit Gedreide mit kärzare Halm gezischt werd un beim Ernde Mähdrescher oigsetzt werre, sin di Halm nimmi lång gnungg zum långe Schdräng trudle. Desweje hot ma seit de 1990er Johr in de meischde Orde Rädder aus eme Eise- odder Drohtgidder, wu mid Schdroh un deils zusätzlisch mid Holzschdigger odder alde Chrischbääm gfilld werre. Als Achs dient e långi Eiseschdång, mit derre des Rad långsam ins Dal gerolld wärd. In Plaiderschbach hot ma zwee Rädder aus Bauschdahlgidder, wu ma mid-are Achs verbind un ån-are långe Deichsel ins Dal fiehrt. In Brumbach un Daaschberg mescht ma e breidares Rad aus Schdroh in eme Drohtkewwisch, des is in Brumbach 1,30 m breit un hot en Duajschmesser vun faschd zwee Meder, in Daaschberg gut 2,50 m breit mid eme Duajschmesser vun 1,80 m. In Brumbach loßt ma des sogaa noch selwer frei de Buggl nunner rolle, so wie des frieher iwwlisch waa un heit änzisch un allää noch in Brumbach isch.
In
Außerm Faierrad hot ma frieher alde Bienekerb odder [[Manne|Grumbiermanne]] mid Schdroh vollgschdopft un brennend de Buggl nunner rolle geloßd. Heit fillt ma in Schäna zwelf Eisekuggle mit Schdroh, jede fä ään Munad im Johr, un loßt se vorm Faierrad brennend de Buggl nunnerrolle. In Långedal schwinge junge Borscht mit Schdroh gfillde Drohtkuggle iwwerm Kopf.
Zail 19:
== Gschischt ==
Di erschd schrifdlisch Iwwerlifferung vun eme endschbreschende Faier, iwwerischens fä gånz Deitschlånd, schdammd aus da Chronig vum [[Kloster Lorsch|Kloschder Lorsch]]. Am 21. März 1090 hot e Faier di Käjsch un grouße Deile vun de iwwarische Kloschdergebaide zerschderd.
„Item sy flechten ein alt wagenrad voller strow/ tragen es auff einen hohen, gähen [jähen] berg/ haben darauff so sy vor kälte mögen bleiben/ den gantzen tag ein gutten mut/ mit vilerley kurtzweil/ singen/ springen/ dantzen geradigkeyt unnd anderer abentheür. Umb die Vesperzeyt zünden sy das rad an/ und lassen es mit vollem lauff in das thal lauffen/ das gleich anzusehen ist/ als ob die Sunn von dem himmel lieffe.“
Zail 32:
=== Odewald un Kraischgau ===
Hait gibts den Brauch vun Faierrädder blouß noch im siedweschdlische Odewald. In zwee Orde im [[Kraichgau|Kraischgau]] bei [[Sinsheim|Sinse]], Dihre un Schdååiford, hot ma erschd ums Johr 2000 rum mit Faierrädder ågfange<ref>http://www.steinsfurt.de/Veranstaltungen/feuerrad.htm</ref>. In de folgende Orde im Odewald werre am Fasnachdinschdag Faierrädder de Buggl nunnergerolld (vun NW noch SO): [[Wilhelmsfeld]], Heddesbach,
In Daaschberg dud ma außerm Faierrad rolle aa Scheiwe schlaare. Als Begleidbrogramm gibts e Hexedreiwe un [[Guggemussig]].
Zail 55:
* Thomas Wilken: [https://hirschhorner.wordpress.com/2016/03/01/das-freilaufende-brombacher-feuerrad-ist-etwas-besonderes-feuerspringen-als-spektakel/ ''Das „freilaufende“ Brombacher Feuerrad ist etwas Besonderes – Feuerspringen als Spektakel''] (Wordpress, 01.03.2016, mid Video)
* Gemeinde Neuhütten: ''[http://www.vg-partenstein.de/seite/wi/cms0202201721195531467467/239/-/Faselsrad.html Faselsrad]''
<!--* Internetportal Historisches Unterfranken: ''[http://www.historisches-unterfranken.uni-wuerzburg.de/db/physikat/berichte/show_search_seite.php?hits=43&position=1&resultid=1909289421&key=lg_rob&page=28&last=43 Physikatsberichte: Landgericht Rothenbuch]''
Fehlermeldung uffem Server, doher voriwwergehend rausgenumme; 2.2.2021; bei Gelejeheid zu iwwerbriefe -->
* Markt Obersinn: ''[http://www.sinngrundallianz.de/seite/os/cms0202201721220830457335/0137/msr/Von_den_Bergen_rollt_das_Feuerrad.html Von den Bergen rollt das Feuerrad]''
|