Wort:Homonyme im Pälzische

(Nochgschiggd worre vun Wort:Homonyme)

Homonyme [vum grieschische homonymos] sin Werder mit unnerschiedlischer Bedeitung, wu sisch gleisch åhere.

Genaugenumme handlt sischs dodebei um Homophone. Homophone sin ää Sort Homonyme. E anner Sort Homonyme sin Homographe. Des sin Wärder wu verschiede gschbroche, awwer gleisch gschriwwe werre. Da s im Dialegd kä Reschtschreibregle gibt, gibts aa kä eideidische Homographe.

Homonyme im Kurpälzische Schaffe

Viele Homonyme vum Hochdeitsche hawwe aa im Kurpälzische ihr Enschbreschung, zum Beischbiel: Seid / Said (Seite / Saite), Lärsch / Lersch (Lärche / Lerche). Awwer s gibt aa e paa schbeziell pälzische Homonyme:

Kurpälzisch Hochdeitsch
Ball m / ball Ball / bald
Bier f / Bier n Birne / Bier
Biewel n / f kleiner Junge / Bibel
Brille f pl / brille Brillen / brüllen, schreien
Brode m / f pl Brote / Braten
Bumb f Pumpe / Bombe
Butze m (dreifach) / butze Butzen (Verkleidung) / Klümpchen /
Apfelrest (Kerngehäuse) / putzen
Dinggl m Dinkel / Dünkel
Dir f / dir Tür / dir (betond)
Diregder m / diregder Direktor / direkter
Droht m / (der) droht Draht / (er) droht
Fall m / f Fall / Falle
Fedder f / Vedder m Feder / Vetter
Feier f / Faier n Feier / Feuer
Gaas f / Gas n Ziege / Gas
gelidde geläutet / gelitten
Gerischt n (dreifach) Gericht / Gerüst / Gerücht
ghere / kehre gehören / kehren
Gries m / Grieß f pl Gries / Grüße
Haus n / hauß Haus / hier außen
Hemmer n pl / Hämmer m pl / hemmer (regional) Hemden / Hämmer / haben wir
isch (regional) ist / ich
Kammer f / kammer Kammer / kann man
Leeder f / Leder n Leiter / Leder
leide (dreifach) läuten / leiden / leiten
lese / leese lesen / lösen
Lischt n / f / f Licht / Liste / List
ma (dreifach) man / wir (ubetond) / mir (ubetond)
Mais m / f pl Mais / Mäuse
Newwl m / Näwwl m pl (Sainäwwl) Nebel / Näbel (Schweinenäbel)
Not f (dreifach) Naht / Not / Note
Rescht m / n Rest / Recht
Reis m / f Reis / Reise
Rod m / n / rod Rat / Rodung / rot
Schåi m / schåi Schein / scheu
Schal m / f Schal / Schale
Staab m / Stab m Staub / Stab
Wedder n / wedder Wetter / gegen, wider
Wisse n / f pl Wissen / Wiesen
zammeghere / zammekehre zusammengehören / zusammenfegen
Zäh m pl / zäh Zähne / zehn

Di meischde vun denne Homonyme gibts in da ganze Kurpalz, mansche bloß im ne Teilgebiet davuu.

Homonyme im Hochdeitsche, wu im Kurpälzische koine sin Schaffe

Hochdeitsch Kurpälzisch
Felle n pl / Fälle m pl Felle / Fäll
Hahn m Goggl, Hahn, Gogglhahn / Hahne
ist / ißt is (reg.: isch) / ißt
Leere f / Lehre f Leere / Lehr
Leiter f / m Leeder / Leiter
malen / mahlen mole / mahle
Mann / man Månn / ma
Presse f Bress / Bresse
Rad n / Rat m Rad / Rot
Raten f pl / raten Rade / roode
Rhein m / Rain m Rhoi / Råå
sieben siewe / siwwe
Tor n / m Dor / Tor
Wagen m / Waagen f pl / wagen Warre / Wooge (Waage) / waage
wieder / wider widder / wedder

Homonyme uff Voadapelsisch Schaffe

Die Aad wiemas babble dud unaschaid sisch inde pelsische Regione. Zum Baischbiel sinn die zwee Homonyme im Kuapelsische „Bier (Birne / Bier)“ un „Bumb (Pumpe / Bombe)“ uff Voadapelsisch kenni. Do heesds donn „Biea (Bier) / Beea (Birne)“ un „Bumb (Pumpe) / Bomb (Bombe)“. Oinische d'vu gibs a uff Hochdaidsch, onnare awwa nedd.

Voadapelsisch Hochdaidsch
Ball m / ball Ball / bald
Bonde f Bande
Buzze f Putzen / Popel
Bong'g f Bank
Drugg m Druck
Faija f / n Feier / Feuer
Fudda n Futter
Glufd f Kluft
G’rischd n (dreifach) Gericht / Gerüst / Gerücht
Gummi m / n Gummi
Gwedsch m Zwetsche / Quetsche
Koschde f / koschde Kosten / kosten
Lea f Lehre
Leeda f / n Leiter / Leder
Lischd n / f / f (dreifach) Licht / Liste / List
ma (dreifach) man / wir (ubdoond) / mir (ubdoond)
Maal n (dreifach) Mahl / mal / Mal
Mien f (dreifach) Mine (zweifach) / Miene
Mondl m / f Mantel / Mandel
Mudda m Mutter
Newwl m sg / m pl Nebel / Näbel
Reema m Römer
Rieme m Riemen
Rogg m Rock
Schdaawb m / m Staub / Stab
Schdaija m / n Steuer
Schdrauß m Strauß
Toon m Ton
Wedda n / wedda Wetter / gegen, wider
Zoll m / n Zoll
zommekeare zusammengehören / zusammenfegen

Homonyme uff Hochdaidsch, wu uff Voadapelsisch kenni sinn Schaffe

Hochdaidsch Voadapelsisch
malen / mahlen moole / mahle
Mann / man Monn / ma
sieben siewe / siwwe
Taube m / f Daawa / Tauwb
Tor n / m Doa / Toa
wieder / wider widda / wedda
überdacht iwwadachd / iwwadengd

Erklärunge Schaffe

f – femininum (weiblisch)

m – maskulinum (männlisch)

n – neutrum (säschlisch)

pl – plural (Mehrzahl)

sg – singular (Oizahl)

Zurigg zum rheifränggische Wiktionary