Dummgaade

Dialegd: Schbaimarisch

De Dummgaade in Schbaija foangd om Schbaimara Dumm im Noade o, un geed bis nunna bis zum Rhoi un head a oam Schillawesch uff.

Gschischd

De Dummgaade isch 1821 vum Carl Albert Leopold Freiherr von Stengel oag'leeschd worre, nochdemma alde Ruine vum Dumm weg'g'roamd kabd hodd. 1853 isch doan de Gaade deels nai b'ploansd un 1949 nai gschdald worer un isch haid de greegschde Paag in Schbaija un hodd vaschiedene Brunne, Figure, Schbielpledz, Kiosk unnän Minigolfbladz.

Deng'gmeela

De Gaade selwa ischä Dengmoalzoon un doad hodds awwa a waidare Deng'gmeela, wiede Eelbeasch, s'Grieschadeng'gmoal die Andiggahall ausm Joa 1930 vum Aschidegd Johann Philipp Mattlener, de Skulbduregaade vum Bildhaua Ludwig Cauervun, wu a ausm Joa 1930 isch, unde Broazeguss vum Ferdinand von Miller wude Friedrich Magnus Schwerd zaische dud.

Schdaddmaua

S'Haidedirml

Midde duaschde Dummgaade valaafd en Deel vunde middlaldalische Schdaddmaua, wude Paag in zwee Deel deeld un wu inde achzischa Joa widda inschdoandg'sezd worre isch. Oande Maua schdeed a de frijare Wachtuam, s'sog'noande Haidedirml, eschdlisch vum Dumm. S'Haidedirml isch im Joor 1281 gbaud worre un isch newem Aldperdel änna vunde zwee äänzigschde eahaldene vun e'emools 50 Tirm vunde Schdaddmaua. De Noame kumd vun Haide un meend Braachloand.

Nudzung

De Dummgaade ischä b'liebdes Ziel fa die Schbaimara un fa B'sucha, wu do uffde Wesche schbaziere gejen. Frija wie haid hodds im Summa im Dummgaade Va'oaschdaldunge, wie zum Baischbiel vunde Schdaddjuuchendkabell odda wonns greegschd raisende Middaldder-Feschdiwell vunde Weld in Schbaija zu Gaschd isch.^[1] Un do hawwen awwa a schun Kinschdla Weage uffgschdelld kabd. Donn hodds inde Nee vum Minigoldbladz s'Gaadekaffee.^[2]

Bischa

Stadt Speyer (Hrsg.): Geschichte der Stadt Speyer. Bd. 1–3. Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart 1982, ISBN 3-17-007522-5
Herbert Dellwing, Landesamt für Denkmalpflege (Hrsg.): Kulturdenkmäler in Rheinland-Pfalz, Bd. 1, Stadt Speyer, Schwann Verlag, Düsseldorf 1990, 2. Auflage, ISBN 978-3884628010

Webpeidsch

Vawais

49.3164777777788.4450288888889Koordinaten: 49° 18′ 59″ N, 8° 26′ 42″ O

[1] Speyer, unterer Domgarten

[2] Domgarten-Cafe Speyer

[1]

[2]