Filzfabrigg Melchior Hess

Dialegd: Schbaimarisch

Die Filzfabrigg Melchior Hess ischä ejemoloschi Fabrigg in Schbaija inde St.-German-Schdrooß, wu unna Denkmolschudz schdeje dud. Unnam Denkmolschudz schdejen s'Pfeadnahaus, de Oigang, s'Juchendschdielhaus unn s'große Baggschdääg'baide. Haid sinn do Lofd-Wohnunge, Gwerwb unn Azdpraxene drin unn s'Iwwablaibsl vum Hofschlessl hinna de ejemolische Haise, wu die Aawaida vunde Fabrigg gwohnd hawen.

Glääni Gschisch

De Biggsemachameeschda Melchior Hess hodd die Filzfabrigg 1849 g'grind kabd. Domols hodda inde Salzgass Jagdwaffe unn Schrodflinde gmachd. Im Joa 1897 ischs Unnanehme donn n die St.-German-Schdrooß umg'zoche unn hodd oagfonge sisch uff Gewehabfrobfe aus Filz unn Pappe zu schbedzialisiere. Donn hodda awwa a fa Glasmilchflasche, Nehgarn, Piroteschnigg, Faijaweag unn onnares die Brobfe heagschdelld. Im Joa 1904 isch donn ä grosses Gebaide fa die Brodugzion unn 1912 noch ä Lachahause mid änna Juchndschdiel-Fassad dzu kumme. S'Gschefd isch so gud gonge, dass sisch die drai Sehn drai Ville inde Sankt Markus Schdrooß gbaud hawen, wu haid a unna Denkmolschudz schdejen.

Nochm Zwedde Weldgriesch sinn die Maschine abgbaud unn noch Frongraisch gbrochd worre unn inde Villene sinn bis 1952 fronzesische Offizia unnagbrocht worre. Doann hoddma oagfonge de Filz a fa Brodugd fa die Demmung unn oannae g'werwblische Oawendunge zu va'awaide.

Gesche 1914 hawen inde Fabrigg 150 Laid gschafd awwa inde seschzischa unn sibzischa Joa hawen noch 65 Laid doad gschafd. Im Joa 1975 hodds doann gbrend unn dnoch ischs widda efacha uffgbaud worre. Don ischn Deel vunde Fabrigghalle als Oikaufszendrum gnuzd worre. Bis in die nainzischa Joa hodd sisch doann s'Geschefd schdaag va'ännad. Ma hodd vun Blei- uff Schdalschrodd umgschdelld unn dodmid a kä Gewehabfrobfe mea gbrauchd. Billischoabieda aus Asieje hawen doann die Maagd iwwanumme, werend s'glaischzaidisch aus vaschiedene Grind schwierisch worre isch noch gschaide Tiahoar als Rohschdoff zu krische. Die Fabrigg isch donn mid zuledschd 14 Bschefdischde im Joa 1996 gschlosse worre.

Easch 2006 isch donn de naije Bloan bschlosse worre unn ma hodd donn 2011 Lofd-Wohnunge, Gwerwb unn Azdpraxene donoi gbaud.

Websaide

Commons: Melchior-Hess-G'lend – Sammlung vun Bilder, Video un Audiodataie

Bischa

Kulturdenkmäler in Rheinland-Pfalz, Bd. 1, Stadt Speyer, 1. Aufl. 1985, Schwann, Düsseldorf, ISBN 3-590-31031-6