Menadala Riggschlach-Effeggd

Dialegd: Schbaimarisch

Middm Menadale Riggschlach-Effeggd (uff Englisch Rebound-Effeggd) meendma inde Enagierekonomie die Effegd, wu d'zu fiahren, dass ä Oischbarung vun Enagie duasch Effizienzschdaischarunge nedd odda blos zum Deel vawirglischd werre kennen. Des kummd dohea, wail midd äna Effizienzschdaischarung de Vabraucha a wenischa fa die Enagie ausgewwe muss unn deswesche a mea kaafe konn. Wonn des sowaid gehd, dass wesche änare Effizienzschdaischarung de Vabrauch soga heja wead, alla de Riggschlach-Effeggd iwwa 100 Brozend lische dud, donn schbrischdma a vum Backfire.

G'messe wead de Riggschlach-Effeggd als brozenduala Odeel vum theoredische Oischbarpotenzial vunde Effizienzschdaischarunge, wu awwa weschem Vahalde vude Vabraucha ewe nedd oigschbaad wead. All, wonn die Effizienz um 25 % gschdaischad wead, donn komma eawaade, dassde Vabrauch vunde Ressourse um 20 % (=1-1/1,25) abnemme dud. Wonn donn awwa de Vabrauch blos um 10 % zurigg geje dud, donn hoddsn Riggschlach-Effeggd vun 50 %.

Weesche dem Effeggd hoods a de Voaschlaach vunde Umweldekonome gewwe, dassma schdadd de Ekoeffizienz bessa die Suffizienz[1] schdaischare dud,[2] awwa do isch die Meenung dassma des nedd mache konn. Unn a die Suffizienz isch need frai vun dem Effeggd.[3]

Uaschbring Schaffe

Als Easchda hodd de William Stanley Jevonsde Riggschlach-Effeggd (awwa ohne Rebound zu saache) 1865 in soim buch The Coal Question bschriwwe:

„It is wholly a confusion of ideas to suppose that the economic use of fuel is equivalent to a diminished consumption. The very contrary is the truth.“

„Zu deng'ge, dass die wiadschaflisch Nudzung vun Brennschdoff än geringare Vabrauch gewwe ded, ischä vellische B'griffsvawirrung. S'g'nauwe Geschedeel ischde Fall.“

[4]

De Jevons hodd soga midem Backfire g'reschned. Rebound isch haid a unnam B'griff S'Paradox vum Jevon b'konnd. Nochm Jevons hoddma de Riggschlach-Effeggd easchdmol vagesse, bissa um 1980 vum Leonard Brookes unnem Daniel Khazzoom widda in dere wissenschafdlische Eawed uffg'dauchd isch.[5]

Direggde unn indireggde Wiagunge Schaffe

Zu dem Effeggd trachd oinisches bai. Um do'd'vu schbresche zu kenne missen die Effeggd vunna Effizienzschdaischarung kumme. Wonn die Vabraucha efach mea kaafen unn konsumieren, ohne ä Effizienzschdaischarunge, donn lischd a kän Riggschlach-Effeggd voa.

  • Baim Direggde Riggschlach-Effeggd hodd ä Effizienzschdaischarung ä Waa bilischa gämachd unn donn kummds zuna heare Nochfrooch vun dea Waa unnem heare Vabrauch. A ä naiji Teschnologie kennen den Effeggd ausleese. Ä Baischbiel sinn die Enagieschbaalombe, wu Laid länga brenne lossen.[6]
  • Baim indireggde Riggschlach-Effeggd wead des oigschbaade Geld fawas onnares ausgewwe, wu a Ressourse unn Enagie zum Baischbiel fa die Heaschdellung, de Bedrieb, Tronspoad odda Endsoaschung vabrauche dud. De Kaaf zum Baischbiel vunnem Ekowache konn d'zu fiare, dass Laid des als Moralische Reschdfeadischung empfinden zum Baischbiel ä Fluchrais mea zu mache.
  • Baim Makroekonomischa Riggschlach-Effeggd kummd die oig'schbaad Enagie als Oag'bood uffde weldwaide Maagd. Die zusedlisch Enagie konn donn de Prais seng'ge, was donn widda zu mea Vabrauch fiare konn. Des heesd, s'wead uffde änd Said oigschbaad unn uffde onnare Said doch ausgewwe.

Uasache Schaffe

Do hodds finonzielle unn psischologische Uasache, dasses zum Riggschlach-Effeggd kumme dud.

  • Baim Finonzielle Riggschlach-Effeggd weads reale Oikumme vunde Vabraucha duaschde Riggschlach-Effeggd eaheed („Oikummeeffeggd“), weswesche Vabraucha mea kaafe kennen unnde G'somdkosum oschdaischd. A s'easedze vunnem Brodugd wie zum Baschbiel Kohlehaizumg duasch eanaibare Enagie konn den Effeggd ausleese.[6]
  • Baim Tronsfoamations-Effeggd wead duasch die teschnisch Effizienzschdaischarung s’Kaafvahalde vunde Laid vaännad. Des konn sisch uff Infraschdrugdure, soziale Noame unn onnares auswiage. Middm effiziendare Vakea, kennen sisch zum Baischbiel die Siedlungschdrugdure ännare. Glääne Leede kennen vaschwinde unn Oikaufszendre uffmache was donn a widda uffde Vakea zuriggwiagd.
  • Baim Mendale Riggschlach-Effeggd fiaren Oischbarunge duasch effiziendare Teschnologije zude moralischen Selbstlegitimierung (Moralische Reschdfeadischung) vaan zusedzlische Konsum. Middem Ekoaudo sinn Laid efdas odda länga unnawegs als midde ald Dreggschleida. Odda Hauhald, wu Enagieschbaalombe lönga brenne lossen als die alde Gliebiane.[7]

Baischbiel Schaffe

S'hodd ä paa Glassigga fade Effeggd, wu gean als Baischbiel g'brochd werren.

  • Die Oifiehrung vunde Wolframwendel-Gliebiane onschdadd die Kohlefadelombe im frije 20. Jahhunnad. Die Biane brauchen ä Verdel on Enagie fadie glaisch Laischdung wie die alde Biane. Do hawwense in Englond easchdmol g'meend, dass do baide Elegdrizideedweag de Umsadz oibresche ded. Awwa des Geschdeel isch kumme. Awwa glevvere Induschdrie'elle hawwen uffs billisches Lisdchd uffm Massemaagd gsezd unn hawwen die Praise gsengd. De Schdromvabruch isch donn schdaag gschdische.[8]
  • Effiziendare Audos hawwen gleenare Kosdchde uffde gfahrene Kilomeda. In Japon hoddma inna Unasuchung gfunne, dass Laid, wu sisch in ia Waahnehmung än Ekowache kaafd kabd hawwen, dod'mid guud 1.6 mol mea Kilomeda g'faahre sinn als mid iare ald Dreggschlaide.[9]
  • Die Waideendwigglung vunde Feahnseja. Do ischde Enagievabrauch uffde Quadradzendimeda Bildschiam vun 25 - 24 Milliwadd im Jiah 2000 uff 17 Milliwadd im Joah 2014 runnakumme.[10], awwa glaischzaidisch sinn die Geräd so groß worre, dasse insgsomd mea Enagie brauchen. Wonn die greesare Bildschiam weeschede effiziendare Teschnigg g'kaafd werren, donn isch des ä Baischbiel fa den Effeggd. Wonn die awwa bloß kafd werren, wail de Laid de greesare de Bildschiam gfalld, donn hawwema do kän Riggschlach-Effeggd.

Bischa Schaffe

Webling'gs Schaffe

Vawais Schaffe

  1. Suffizienz uffm Lexikon der Nachhaltigkeit
  2. Rebound-Effekt uffm finanzen-lexikon.de
  3. Vergleiche Blake Alcott, The sufficiency strategy: Would rich-world frugality lower environmental impact?, Ecological Economics 64 (2007), Nr. 4, Seiten 770–786
  4. Digitalisat bei Archive.org
  5. Eine Übersicht über die Geschichte des Rebound-Begriffs findet sich in Blake Alcott: Historical Overview in the Jevons Paradox in the Literature, in: John M. Polimeni et al., The Jevons Paradox and the Myth of Resource Efficiency Improvements. London 2007.
  6. 6,0 6,1 Umweltbundesamt (Hrsg.): Rebound-Effekte ihre Bedeutung für die Umweltpolitik, wayback=20150722092944, archiv-bot=2018-11-30 16:49:50 InternetArchiveBot (PDF; 2080 kB), UBA-Texte 31/2015.
  7. Siehe z. B.: Erik Poppe: Der Rebound Effekt. Herausforderung für die Umweltpolitik. (PDF; 1602 KiB) Freie Universität Berlin 2013, S. 39–41.
  8. Horace Herring: Is Energy Efficiency Environmentally Friendly?, Energy & Environment 11 (2000), Nr. 3, S. 313–325.
  9. Tilman Santarius, Der Rebound-Effekt: Über die unerwünschten Folgen der erwünschten Energieeffizienz, Wuppertal 2012
  10. Berechnung des Energieverbrauches pro Quadratzentimeter Bildfläche Berechnung des Energieverbrauches pro Quadratzentimeter Bildfläche.