Unnaschied vunde Gschischde vun "Pfälzisch"

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
KamikazeBot (Dischbediere | Baidräsch)
k r2.7.1) (Bot: Gä'ännat: ksh:Pällzisch (Sprooch)
erg., korr.
Zail 1:
{{Infobox Sprache
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="300" style="margin-left: 1em"
| Sprache=Pälzisch
! colspan="2" bgcolor="#87cefa" style="font-size:110%"| Pälzisch
| Länder=[[Palz]], [[Kurpalz]], [[Hesse]], [[Elsass]], [[Saarlond]]
|-
| Sprecher=1'000'000 (g'schädzd)
| valign="top"|Gschwetzt in:
| Klassifikation=
|[[Palz]], [[Kurpalz]], [[Hesse]], [[Elsass]], [[Saarlond]]
|*[[Indooiropäisch<br>]]
|-
*:[[Germanische|Germonisch]]
| valign="top"|Sprecherzahle:
*::[[Westgermanisch|Weschd-Germonisch]]
|1'000'000 (geschädzt)
***:::[[Daitsch<br>]]
|-
*::::[[Westmitteldeutsch|Weschdmiddeldaitsch]]
| valign="top"|Schtammbääm:
*****:::::[[Rhoifrängisch<br>]]
|Indooiropäisch<br>
******::::::Pälzisch<br>
*Germanisch<br>
| KSprache=Pälzisch
**Wescht-Germanisch<br>
| Amtssprache=
***Daitsch<br>
| ISO1=&mdash;
****Westmiddeldaitsch<br>
| ISO2=gem
*****Rhoifrängisch<br>
| ISO3=
******Pälzisch<br>
|SIL|| SIL=<code>pfl</code>
|-
|}}
! colspan="2" bgcolor="#87cefa"|Codes
'''Pälzisch''' (uff [[Daitschi Sprooch|Daitsch]]: ''Pfälzisch'') isisch die [[SchproochSchbrooch]], wu in de [[Palz]] geredd werd. Es (VorderVorda)Pälzische unnerschaid sichsisch nua nure minimalbissl vum [[Pennsilfaanisch Deitsch|Pennsilfaanische]].
|-
|ISO 639-1|| &mdash;
|-
|ISO 639-2(B)|| gem
|-
|SIL|| <code>pfl</code>
|}
 
'''Pälzisch''' (uff [[Daitschi Sprooch|Daitsch]]: ''Pfälzisch'') is die [[Schprooch]], wu in de [[Palz]] geredd werd. Es (Vorder)Pälzische unnerschaid sich nur minimal vum [[Pennsilfaanisch Deitsch|Pennsilfaanische]].
 
== Oideelung ==
Des Pälzische läßd sisch in zwee DialektgrubbeDialegdgrubbe oideele: es [[Wesdpälzische]] / Hinnerpälzische un inns [[Vorderpälzisch|VorderpälzischeVordapälsische]]. Dazwische gibtsgibds kää scharfi Grenz, es geht im [[Pälzer Wald|Pälzerwald]] allmählisch innenanner iwwer. Es [[SiedpälzischSüdpfälzisch|Siedpälzische]] un es reschts vum Rhoi gschbrochene [[Kurpälzisch|Kurpälzische]] ka ma als Variande vum Vorderpälzische aasehe.
 
== SchbroochgebietSchbroochgebied ==
[[Datei:Paelzisch Map.PNG|miniatur|150px|Pälza Schbroochgebiet]]
[[Datei:Pälzisch.gif|miniatur|150px|Pälza Schbroochgebiet]]
Zeile 37 ⟶ 29:
Wail zu verschiedene benachbarde Regione e [[Dialektkontinuum]] beschdeht, des heeßt in ganz allmählischer, fließender Iwwergang, werre die Grenze vun verschiedene Schbrochforscher net oihaitlisch gezoore.
 
Wesdpälzisch schwetztschwedzd ma außeraußa in da Palz aa in da HälftHälfd vum [[Saarland]] bis ugfähruugfähr [[Vëlklinge]] un [[St. Wennel]]. Des Siedpälzische raischd noch bis zum Ord [[Selz]] ins [[Elsaß]] noi. Des Rhoihessische[[Rhoihessisch]]e gherd vun dade Verwandschafd her ähnder zum Hessische[[Hessisch]]e. Awwer im Siede vun Rhoihesse werd noch vorderpälzischvordapälsisch gebabblt. [[Kurpälzisch]] redt ma außer in der haidisch [[Kurpalz]] aa an da hessisch Bergschdrooß un im siedweschdlische [[Odewald]] bis geje [[Berfelde]]. Es [[Odewälderisch|Odewälderische]] närdlisch devuu wärd vun viele Schbroochforscher aa noch als e Variand vum Kurpälzische betracht. Des sin Gebiede, wu zu da hischdorische Kurpalz ghert hawwe. Im Ëschdlische [[Odewald]] un siedlisch vum Odewald im [[Kraischgau]] geht des Kurpälzische ins Siedrhoifränggische[[Siedrhoifränggisch]]e iwwer. E schaafi Grenz läßd sisch net ziehe, awwer ma kann die Orde [[Mosbach]], [[Sinse]] un [[Brusel]] noch zum Kurpälzische Schbroochraum dezureschne.
 
=== Pälzisch in annere Gejende vun der Weld ===
Am Niederrhoi gibts siedeschdlisch vun [[Kleve]] e Schbroochinsel, wu ma „pälzersch“ babbeld, des is e [[hunsrickisches Pälzisch]] mit niederrhoinische Oifliss. E onneri pälzische Schbroochinsel exischdierd in [[Braunschwaisch]]-[[Veldehof]]. Pälzisch werd uf der Welt schunsch noch in de [[USA]] un [[Kanada]] (Pennsilfaanisch) un in [[Rußland]], [[Kasachschdan]] un [[Kirgisischdan]] geredt. Aa in e paa Orde in [[Ungarn]] un [[Rumänie]] gibts noch Lait, wu pälzisch schwetze.
 
== Foneedig ==
Zeile 59 ⟶ 51:
 
== Grammaddig ==
=== Regionaale UnnerschiedeUnnerschied ===
* Des Partizip vun der Vergongehaid bai schdarge Verbe hot im vorderpälzische am End e „-e“, im Weschdpälzische net.
** Zum Baischbiel: <br>vorderpälzisch: gebroche, gschriwwe, genumme, gesse;<br>weschdpälzisch: gebroch, geschribb, genumm, gess
Zeile 69 ⟶ 61:
 
''Vorderpälzisch:''
:UnserUnsa Vadder im Himmel / Doi(n) N&aring;me soll hailisch soi, / Doi Raisch soll kumme, / Des wu du willschd, soll kumme / wie im Himmel, so aachaa(ch) uff de ErdEad / UnserUnsa teglisch Brood geb uns haid, un vergebb uns unser Schuld / genausoeweso wie merma denne vergewwenvagewwen, wowu an uns schuldisch worre sin. / Un duh uns ned in Versuchung fiere, / sondernsondan erlees uns vum Beese. / Wail dir es s'Raisch g(e)heerd / un die KraftGrafd / undun die Herrlischkaid / in Ewischkaid. / Aamen.
 
''Südpälzisch:''